Osoba posiadająca orzeczenie o stopniu niepełnosprawności  możne starać się o różne świadczenia, ulgi i uprawnienia, na przykład może :

  • uzyskać odpowiednie zatrudnienie w zakładzie aktywności zawodowej albo zakładzie pracy chronionej, możliwość uczestnictwa w szkoleniach (w tym specjalistycznych),
  • skorzystać z przywilejów pracowniczych, między innymi z prawa do dodatkowego urlopu wypoczynkowego, dłuższej przerwy w pracy lub krótszego czasu pracy, możliwość wsparcia działalności gospodarczej lub rolniczej,
  • uzyskać świadczenia opiekuńcze, dodatek mieszkaniowy, kartę parkingową,

dostać dofinansowanie do:

  • turnusu rehabilitacyjnego,
  • sprzętu rehabilitacyjnego,
  • przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych oraz pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie danej osoby,
  • likwidacji barier architektonicznych (na przykład montażu pochylni, usunięcia progów w budynku),
  • likwidacji barier w komunikowaniu się (na przykład zakupu komputera),
  • likwidacji barier technicznych (na przykład zakupu urządzenia, które umożliwia wjazd wózka inwalidzkiego z napędem elektrycznym do samochodu),
  • działalności gospodarczej albo rolniczej,

może skorzystać z usług:

  • socjalnych i opiekuńczych (na przykład pomoc przy robieniu zakupów i załatwianiu spraw urzędowych, sprzątanie, gotowanie),
  • terapeutycznych,
  • rehabilitacyjnych, które są oferowane przez instytucje pomocy społecznej czy organizacje pozarządowe,
  • pocztowych,
  • podatkowych (na przykład z odliczenia od dochodu wydatków na cele rehabilitacyjne),
  • na przejazdy środkami transportu publicznego,
  • w placówkach kulturalnych i sportowych.

Osoba posiadająca orzeczenie o stopniu niepełnosprawności —  nie dostaje świadczeń, ulg i uprawnień automatycznie. Często należy spełnić dodatkowe warunki, więcej informacji można uzyskać :

  • w ośrodku pomocy społecznej,
  • w centrum pomocy rodzinie,
  • w urzędzie pracy,
  • w urzędzie miasta albo starostwie powiatowym,
  • w urzędzie skarbowym,
  • na poczcie.

Kto może dostać orzeczenie

Osoba, która spełni poniższe warunki:

  • ma więcej niż 16 lat, dzieci do 16 r. życia orzeczenie o niepełnosprawności uzyskują bez orzekania stopnia,
  • przewidywany okres upośledzenia stanu zdrowia przekracza 12 miesięcy
  • ma naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną,
  • jest osobą niezdolną do pracy zarobkowej albo potrzebuje przystosowania stanowiska pracy do jej schorzenia,
  • wymaga opieki lub pomocy od innych,
  • ma problemy z codziennymi czynnościami i potrzebuje urządzeń, które pomagają w prawidłowym funkcjonowaniu — na przykład protezy, implantu ślimakowego, osobistej pompy insulinowej.

 Spełniając powyższe warunki, nie oznacza to, że automatycznie dostajemy orzeczenie. Skład orzekający musi zbadać zakres naszych  ograniczeń w codziennym funkcjonowaniu.

 Zgodnie z ustawą, są trzy stopnie niepełnosprawności:

  1. Znaczny. Może go dostać osoba jeśli spełnia poniższe warunki:
  • przez swój stan zdrowia jest osobą niezdolną do pracy zarobkowej albo potrzebuje przystosowania stanowiska pracy do swojego schorzenia,
  • nie może samodzielnie funkcjonować i jest osobą całkowicie zależną od opieki innych osób przez więcej niż 12 miesięcy (na przykład wymaga pielęgnacji, karmienia, mycia).
  1. Umiarkowany. Może go dostać osoba, jeśli spełnia poniższe warunki:
  • przez swój stan zdrowia jest osobą niezdolną do pracy zarobkowej albo potrzebuje przystosowania stanowiska pracy do swojego schorzenia,
  • potrzebuje czasowej albo częściowej pomocy innych osób przez więcej niż 12 miesięcy.
  1. Lekki. Może go dostać osoba jeśli spełnia  poniższe warunki:
  • przez swój stan zdrowia ma duże ograniczenia w funkcjonowaniu i może pracować tylko częściowo, na przykład na pół etatu,
  • ma problemy w codziennych czynnościach i potrzebuje urządzeń, które pomagają w prawidłowym funkcjonowaniu — na przykład protezy, implantu ślimakowego, osobistej pompy insulinowej.

Kto składa wniosek

  • osoba niepełnosprawna — jeśli ma więcej niż 18 lat,
  • rodzic, opiekun prawny albo kurator — jeśli osoba niepełnosprawna ma mniej niż 18 lat albo jest ubezwłasnowolniona,
  • kierownik ośrodka pomocy społecznej — jeśli zgodzi się na to osoba niepełnosprawna, jej rodzic, opiekun prawny albo kurator.

Kiedy złożyć wniosek

  • w dowolnym momencie — jeśli składasz wniosek pierwszy raz,
  • najwcześniej 30 dni przed końcem ważności orzeczenia — jeśli masz już orzeczenie i kończy się czas, na jaki zostało wydane.

Jakie dokumenty należy przygotować

  • wniosek o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności — dostępny w zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności albo do pobierz ze strony internetowej zespołu — jeśli go udostępnia,
  • zaświadczenie lekarskie o twoim stanie zdrowia — dostępne  w zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności albo pobierz ze strony internetowej zespołu — jeśli go udostępnia. Zanieś zaświadczenie do lekarza, u którego się leczysz i poproś, żeby je wypełnił. Jest ono ważne 30 dni kalendarzowych od dnia, kiedy lekarz je wypełni,
  • dokumenty, które potwierdzają twój stan zdrowia:
  • dokumentację medyczną — na przykład karty informacyjne leczenia szpitalnego, dokumentację z przebiegu leczenia ambulatoryjnego, wyniki dodatkowych badań diagnostycznych, konsultacji specjalistycznych,
  • inne dokumenty, które mogą mieć wpływ na ustalenie stopnia niepełnosprawności — jeśli takie masz. Na przykład opinia psychologiczno-pedagogiczna.

Wypełnienie wniosku

  • imię i nazwisko
  • data i miejsce urodzenia oraz PESEL
  • miejsce zamieszkania lub pobytu
  • dane przedstawiciela ustawowego w przypadku dziecka
  • numer dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość oraz PESEL
  • miejsce zamieszkania oraz numer telefonu
  • określenie celu, dla którego niezbędne jest uzyskanie orzeczenia
  • dane, dotyczące sytuacji społecznej i zawodowej
  • oświadczenie przedstawiciela ustawowego dziecka o prawdziwości danych zawartych w wniosku

Gdzie złożyć wniosek, o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności

W powiatowym zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności w twoim miejscu:

  • stałego pobytu (zameldowania),

Pobytu — jeśli jesteś:

  • poza miejscem zameldowania dłużej niż 2 miesiące (na przykład w szpitalu albo u rodziny),
  • osobą bezdomną,
  • w zakładzie karnym albo poprawczym,
  • w domu pomocy społecznej albo ośrodku wsparcia.

Jeśli dostaniesz ostateczne orzeczenie — możesz złożyć wniosek o wydanie legitymacji osoby niepełnosprawnej. Dzięki takiej legitymacji możesz korzystać z ulg i uprawnień.

 Ile będziesz czekać
Pismo z informacją o terminie posiedzenia dostaniesz:

  • do miesiąca od złożenia kompletnego wniosku,
  • do 2 miesięcy od złożenia kompletnego wniosku — jeśli okaże się, że twoja sprawa jest skomplikowana i zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności będzie potrzebował więcej czasu na jej rozpatrzenie. Jeśli tak się stanie — zespół uprzedzi cię, że termin będzie dłuższy i wyjaśni dlaczego.

Jeśli nie możesz przyjść na posiedzenie, na przykład przez nagłą chorobę albo wypadek, i jeśli:

  • wyjaśnisz swoją nieobecność do 14 dni od dnia, kiedy miało być posiedzenie — zespół wyznaczy nowy termin posiedzenia,
  • nie usprawiedliwisz swojej nieobecności — zespół nie rozpatrzy twojej sprawy.

Może okazać się, że przez swój stan zdrowia nie możesz przyjść na posiedzenie przez dłuższy czas. Poproś wtedy swojego lekarza o zaświadczenie, które to potwierdzi, i przekaż je do zespołu. Jeśli okaże się, że dokumenty, które potwierdzają twój stan zdrowia, są wystarczające — wtedy zespół wyda orzeczenie bez badania (zaocznie). Jeśli okaże się, że badanie jest niezbędne — zespół poinformuje cię o tym. W takiej sytuacji napisz i złóż do zespołu wniosek o przeprowadzenie badania w miejscu, w którym przebywasz. Zespół zapozna się z całą dokumentacją. Jeśli okaże się, że brakuje jakiegoś dokumentu — pisemnie poprosi cię o uzupełnienie i poda termin, do którego musisz to zrobić. Jeśli nie uzupełnisz dokumentacji — zespół nie wyda orzeczenia (pozostawi sprawę bez rozpoznania). Jeśli w dokumentach będą sprzeczne informacje — możesz dodatkowo dostać skierowanie na specjalistyczne badania do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności. Takie badania są bezpłatne. Może cię też poprosić o wykonanie innych badań we własnym zakresie i dostarczenie wyników.

 Jeśli chcesz dostać legitymację osoby niepełnosprawnej przygotuj:

  • wniosek o wydanie legitymacji osoby niepełnosprawnej — dostępny w zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności albo pobierz ze strony internetowej zespołu — jeśli go udostępnia,
  • orzeczenie o stopniu niepełnosprawności,
  • twoje aktualne zdjęcie o wymiarach 35 mm × 45 mm.

 Orzeczenie dostaniesz do 14 dni kalendarzowych od posiedzenia.

 Możesz je dostać:
– pocztą na adres, który wpiszesz we wniosku,
– w zespole — jeśli chcesz odebrać osobiście. Poinformuj o tym zespół zanim wyśle orzeczenie pocztą, na przykład w dniu posiedzenia

Ostateczne orzeczenie to orzeczenie wydane przez:

  • powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności — jeśli przez 14 dni osoba, która dostała to orzeczenie, nie złożyła odwołania do wojewódzkiego zespołu, czyli od 15. dnia orzeczenie staje się ostateczne,
  • wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności — w dniu jego wydania orzeczenie staje się ostateczne. 

Co zrobić, jeśli nie zgadzasz się z orzeczeniem 
Możesz odwołać się do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności. Odwołanie zaadresuj do wojewódzkiego zespołu, ale złóż w powiatowym zespole. Masz na to 14 dni kalendarzowych od otrzymania orzeczenia.
Jeśli nie zgodzisz się też z orzeczeniem wojewódzkiego zespołu — możesz odwołać się do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Odwołanie zaadresuj do sądu, ale złóż w wojewódzkim zespole. Masz na to miesiąc od otrzymania orzeczenia wojewódzkiego zespołu.